اکتی گرافی

اکتی گراف دستگاه پُرتابلی است که حرکات بدن را برای مدت زمان طولانی ضبط می‌کند. این وسیله به طور وسیع در بررسی خواب و ریتم سیرکادین استفاده می‌شود. این وسیله همانطور که در شکل شماره 15 مشاهده می‌شود، شبیه ساعت مچی است و می‌تواند برای نشان دادن کل زمان خواب، بیداری بعد از خواب و میزان خواب مؤثر استفاده شود. طبق آخرین توصیه انجمن خواب امریکا می‌توان از اکتی‌گراف در ارزیابی اینسومنیا، بیماری‌های ریتم سیرکادین، بیماری‌های تنفسی مرتبط با خواب، تعیین میزان پاسخ به درمان اختلالات خواب و نیز ارزیابی الگوی خواب در جمعیت‌های خاص استفاده کرد. برای مثال، در اکثر بیماری‌های ریتم سیرکادین، نیازمند مشخص‌کردن الگوها و عادات غیرطبیعی خواب هستیم. تکمیل sleep log برای 7 روز یا بیش‌تر  یا انجام اکتی‌گرافی به جای آن، می‌تواند کمک‌کننده باشد. این وسیله در افتراق معیارهای عینی و ذهنی زمان خواب در بیمارانی مفید است که از اینسومنیای متناقض شاکی هستند. اکتی‌گرافی می‌تواند در ارزیابی خواب‌های عادتی و الگوی سیرکادین در بیماران با سندرم خواب ناکافی ناشی از مشکلات رفتاری و هیپرسومنیای ایدیوپاتیک با یا بدون زمان خواب طولانی کمک‌کننده باشد. در بیمارانی که کاندید انجام MSLT هستند، انجام اکتی گرافی قبل از انجام آزمون برای نشان دادن الگوی خواب ثابت و زمان خواب کافی توصیه می‌شود.

اکتی‌گراف برای ارزیابی بیماران مشکوک به سندرم خواب فاز تأخیری[1]، سندرم فاز خواب زودرس[2]، بیماری خواب شیفت کاری[3]، Jet lag و سندرم non-24-hour sleep/wake (آنچه در بیماران نابینا اتفاق می‌افتد) استفاده  می‌شود.
اکتی‌گرافی روشی برای مشخص کردن الگوی ریتم سیرکادین یا اغتشاش خواب در بیماران مبتلا به اینسومنیا به خصوص بررسی بی‌خوابی همراه با افسردگی است. این روش در نشان دادن متوسط خواب روزانه در اشخاصی که از هیپرسومنیا شکایت دارند، اندیکاسیون دارد. لذا در بیماران مبتلا به نارکولپسی، پرخوابی ، پرخوابی پریودیک، پرخوابی همراه با بیماری روانی، آنسفالوپاتی، HIV، سکته‌های ساقه مغز و پرخوابی‌های بعد از ابتلا به بیماری‌های ویروسی و ضربه به سر اهمیت بسزایی دارد.

به طور خلاصه می‌توان گفت این دستگاه می‌تواند اطلاعات مفیدی را در رابطه با دوره‌های خواب و بیداری، مدت زمان خواب، عادات فرد و همچنین پاسخ به درمان بسیاری از اختلالات خواب در اختیار ما قرار دهد، اما بدیهی است نمی‌تواند جایگزین تست استاندارد در بررسی کامل متغیرهای خواب از جمله ارزیابی وضعیت تنفسی افراد و بیداری‌های کوتاه‌مدت شبانه باشد.

[1]- Delayed sleep phase syndrome
[2]- Advance sleep phases syndrome
[3]- Shift work sleep disorder

برگرفته از : کتاب اختلالات خواب در کودکان . فصل دوازدهم .نوشته دکتر جلیل القدر